Wat zou jouw antwoord zijn op deze vraag van een ziekenhuis? Misschien neig je in eerste instantie naar nee. Want een robot die in je arm prikt, dat klinkt eng. Maar stel nu dat die robot beter prikt dan een mens? Je ader altijd nauwkeurig detecteert en er nooit naast prikt? Geen last meer van post-prikpijn? Zeg je dan nog steeds ronduit nee? Of neig je dan toch naar ik twijfel nog of zelfs een voorzichtig ja? Zoals wel vaker bij nieuwe technologie geldt ook hier: als je er eenmaal aan gewend bent, weet je niet meer beter en wil je meestal ook niet meer terug.

Robots in ziekenhuizen zijn niks nieuws onder de zon. Ze worden al sinds jaar en dag ingezet. Zo voeren artsen in het Rijnstate Ziekenhuis er al sinds 2010 operaties mee uit. Dat doen ze met name bij complexe ingrepen, waarbij nauwkeurigheid extreem belangrijk is. De artsen kunnen het in principe ook zelf, maar met een robot gaat het beter en zijn er minder complicaties. Zeker als het om operaties aan microscopisch kleine structuren (zoals zenuwuiteinden) gaat, is de hand van de robot nu eenmaal veel verfijnder dan die van de mens. Een (micro)chirurg zit tegenwoordig dan ook vaak achter een joystick.

Ziekenhuizen zijn lang niet de enige omgeving waar je steeds meer robots vindt. Zo worden industriële robots in productiehallen gebruikt voor eenvoudige taken als het verplaatsen van materialen of bijvoorbeeld laswerk. Collaboratieve robots (of cobots) werken samen met mensen in montagelijnen van autofabrikanten. De beweeglijkere variant zijn mobiele robots die bijvoorbeeld in warenhuizen zijn te vinden of in restaurants (zie deze eerdere blogpost). En dan heb je ook nog de sociale robots die gericht zijn op interactie met de mens. Allemaal voorbeelden van robots die mensen bijstaan of zware en repetitieve taken overnemen. Everybody happy, toch?

Nou niet helemaal, want zoals met elke technologie kan die zowel voor goede als voor minder goede doeleinden worden ingezet. Wie bijvoorbeeld op internet zoekt op de afkorting RAS vindt zowel een Robotic-Assisted Surgery system als Robotics and Autonomous Systems voor gebruik in het leger. In Oekraïne en Gaza worden nu al autonome drones met AI-systemen ingezet die op basis van herkenning van emblemen op uniformen of gezichten tegenstanders kunnen vinden en uitschakelen. Het dystopische toekomstbeeld van de film Terminator wordt ineens angstaanjagend realistisch.

Aan de andere kant kunnen autonome robots ook heel handig zijn om het vuile werk voor ons op te knappen. Zo wordt de robot Spot van Boston Dynamics inmiddels overal ter wereld ingezet in fabrieken. De gele robothond doet inspecties aan installaties en spoort bijvoorbeeld lekkages op. Dat is niet alleen veiliger voor inspecteurs, maar het bespaart ook tijd en geld, omdat problemen eerder en sneller worden opgemerkt.

Achter de toename van robots gaan onder andere technologische, economische en demografische krachten (driving forces) schuil. Zo wordt de techniek achter robots steeds beter en kunnen we ze op veel meer gebieden inzetten. Ook kunnen ze in steeds grotere hoeveelheden en goedkoper worden geproduceerd (denk maar aan drones). En omdat de beroepsbevolking door vergrijzing zal afnemen, hebben we ze ook steeds harder nodig om ons werk uit handen te nemen.

Het signaal van de prikrobot wijst op een bredere verandering of trend: de komst van steeds meer robots die ons ondersteunen of taken van ons overnemen (zie ook deze eerdere blogpost). Laten we eens een toekomstscenario maken voor die verandering. Stel je voor: het is 29 oktober 2040. Je smartwatch heeft aangegeven dat je afwijkingen in je slaap- en eetpatroon hebt. Een automatische terugkoppeling met een docbot geeft het advies om bloed te laten prikken. In het ziekenhuis word je ontvangen door een hostbot die je vriendelijk de weg wijst naar de prikstraat. Zonder te hoeven wachten, kun je meteen plaatsnemen voor een prikrobot. Na een geheel pijnloze bloedafname krijg je direct de uitslagen te zien. Je krijgt advies van een vriendelijk docbot die je alles helder uitlegt en geruststelt: er zijn geen afwijkende waardes. Zijn er wel afwijkingen gevonden? Dan kan de docbot altijd even terugkoppelen naar een arts van vlees en bloed. Alleen in uitzonderlijke en complexe gevallen komt die arts er nog aan te pas, want haar tijd is kostbaar. De rest loopt allemaal via docbots, die overigens ook 24/7 beschikbaar zijn voor vragen (of twijfels en angsten). Dat laatste aspect zal misschien de doorslag geven bij de acceptatie van de docbot. Snel, duidelijk, empathisch en ook nog altijd bereikbaar: daar zou ik goed aan kunnen wennen. Jij ook?