Dit was een sloot. Of eigenlijk was het ooit een beek, toen een sloot en nu weer een beek. Beek versie 2.0 dus. Ten zuiden van Venray (Noord-Limburg) is wat ooit een ruilverkaveld, strak en saai landbouwgebied was, getransformeerd tot nieuwe (oude) natuur. De tot voor kort kaarsrechte Lollebeek mag hier net als vroeger weer door het landschap meanderen. Een verandersignaal dat live voor je ogen de toekomst verandert. Zo duidelijk zie je ze zelden.

Vroeger leerde je op school dat cultuurlandschappen door de mens worden gevormd en natuurlandschappen door de natuur. Maar die begrippen verwateren steeds meer. Inmiddels creëeren wij volop nieuwe natuur. En brengen oude natuur terug. ‘Natuurherstel’ heet dat. (Het Duitse renaturieren vind ik ook mooi.) Moet ook wel, want Europa tikt ons constant op de vingers en, o ja, er was nog iets met… stikstof? Aan de slag dus met die natuur!

Het klinkt paradoxaal, maar voor een (bio)diverse natuur heb je de mens hard nodig. Natuur die wordt beheerd, heeft vaak een hogere soortenrijkdom dan natuur die aan haar lot wordt overgelaten. (Wisten inheemse stammen in Canada al lang.) Eigenlijk ook wel logisch. Als je geen energie (onderhoud) in het natuursysteem stopt, ‘vervalt’ het systeem vanzelf langzaam naar een lagere biodiversiteit (iets met de tweede wet van de thermodynamica). Al is te veel ingrijpen ook weer niet goed. Kwestie van de juiste balans zoeken dus.

In Noord-Limburg kun je een beetje zien hoe de toekomst van het buitengebied er uit kan gaan zien. Het werk aan de beken is nog maar het begin. Zo zal er volgens de provincie Limburg tussen 2030 en 2050 10% meer bos bijkomen en wordt er “10% groenblauwe dooradering” (wat?) gerealiseerd. Lees: er komen meer bosjes, houtwallen en groenstroken bij. De kenmerkende ‘Peelgeur’ van intensieve varkenshouderijen zal grotendeels verdwenen zijn en plaatsmaken voor kleinschalige, extensieve en natuurinclusieve landbouw. Gek genoeg gaan we daarmee in dit toekomstscenario eigenlijk terug in de tijd. Terug naar de periode van voor de ruilverkaveling (vanaf de jaren ’50). Niet dat vroeger alles beter was. Laten we deze toekomst daarom maar ‘vroeger 2.0’ noemen.