Naked Uranai is een Taiwanese waarzegger. Niet van vlees en bloed, maar van chips en processoren. Je kunt je hand op een glazen plaat leggen en met één scan je toekomst laten voorspellen (video). Een computer die je hand leest en zo je toekomst voorspelt, is natuurlijk onzin. Niemand kan de toekomst voorspellen, want die ligt nog voor ons en is dus onkenbaar. Of toch niet helemaal? De combinatie van data en rekenkracht in AI-systemen maakt patronen zichtbaar die voorheen onzichtbaar waren. Zo kun je ook op een heel nieuwe manier naar de toekomst kijken. En misschien is die wel minder onvoorspelbaar dan we denken. Bieden resultaten uit het verleden dan toch garantie voor de toekomst?

AI is inmiddels overal. Het is op zich niets nieuws, maar maakt in recente jaren een stormachtige ontwikkeling door. Dat komt simpel gezegd door een ongekende groei in rekenkracht en enorme hoeveelheden beschikbare data (zie ook mijn eerdere artikel over AI). Zo’n beetje elke fabrikant gebruikt inmiddels AI in zijn producten of onderzoekt de mogelijkheden van AI. Een van die mogelijkheden is AI forecasting. Forecasting is het maken van inschattingen over de toekomst met gebruik van gegevens uit het verleden. Aangevuld met AI levert dat betere voorspellingen op, omdat AI kan omgaan met verschillende en complexe datasets en bovendien veel sneller is.

Maar ook op andere gebieden zie je steeds meer AI-toekomstvoorspellingen. Zo scannen moderne auto’s hun omgeving voortdurend om daar op te kunnen anticiperen. Zelfrijdende auto’s moeten kunnen voorspellen wat er in hun directe omgeving kan gaan gebeuren om ongelukken te voorkomen. Of wat dacht je van het voorspellen van de kans op een hartaanval met een oogscan? Met een AI-systeem dat netvliesscans analyseert, kun je voorzien wie later mogelijk een hartaanval zal krijgen. En ook de toekomst van het weer kun je beter voorspellen met AI. Waar we nu blij zijn met een dag of 3 tot 5, kun je met GenCast zo’n 15 dagen vooruitkijken. Hoe dat kan? Door data van veranderingen in de atmosfeer van de afgelopen 40 jaar te gebruiken. Weerpatronen uit het verleden bieden blijkbaar behoorlijk accurate garantie voor de (nabije) toekomst.

Wat voor het weer geldt, zou je volgens bioloog Brandon Ogbonu ook op de evolutie kunnen toepassen. Zoals je de krachten die het weer bepalen in kaart kunt brengen, zou je dat met evolutionaire krachten ook kunnen doen (om bijvoorbeeld evolutie bij microben te voorspellen). Misschien blijkt dan wel dat evolutionaire processen veel minder willekeurig (en dus voorspelbaarder) verlopen dan wij altijd dachten, aldus Ogbonu.

Een interessante gedachte. Misschien is onze huidige blik nog te beperkt om te kunnen begrijpen dat de dingen om ons heen voorspelbaarder zijn dan we denken. Als je beter inzicht hebt in de (drijvende) krachten achter veranderingen en de patronen kunt analyseren, kun je misschien wel veel nauwkeuriger de toekomst in kijken. Zo bezien kan AI ook voor futuring (lees hier wat futuring inhoudt) veel betekenen. Door betere analyses van data uit het verleden kun je het aantal toekomstscenario’s misschien wel drastisch terugbrengen – en uiteindelijk zelfs de toekomst echt voorspellen.

AI die de toekomst voorspelt. Het doet denken aan de demon van Laplace: een gedachte-experiment uit 1814 van de Franse wiskundige en astronoom Pierre-Simon Laplace. Als de demon van elk atoom de precieze locatie en beweging kent en voldoende intelligent is, zou die de toekomst moeten kunnen uitrekenen. Of AI ooit als een demon van Laplace de toekomst volledig voor ons kan voorspellen? Eerlijk gezegd hoop ik ergens van niet, want het zou maar saai worden. Wat denk jij?